*   کوه مرو ( در هیمالیای هند) ۶۴۰۰متر

    *   “مسیر شارک فین ؛ بال کوسه”

    *   بررسی فیلم مستند مرو (۲۰۱۵)

    *   محمد اسماعیلی

“بهترین کوهنوردان کسانی هستند که بدترین حافظه را دارند!”

فیلم مرو تلاش سه کوهنــورد را در کوهستانی دشوار و غیر قابل صعود را به تصـویر می کشد.

در فیلم مرو، جیمی چین و همسرش الیزابت چای واسر هاولی بعنوان کارگردانان فیلم مرو در ارائه یک فیلم مستند ۸۷ دقیقه ای در دیواره ای غیر ممکن با تصویر برداری فوق العاده کاملا موفق عمل کردند، در این دیواره گرانیتی تکنیکال ،فیلمبرداری از نماهای متفاوت تحسین برانگیز است. نماهایی که از بالا و پایین دیواره؛ در حین صعود کوهنوردان، از تسلط کارگردانان حکایت می کند و این در حالی بود که جیمی_چین هم بعنوان یک کارگردان و هم کوهنورد حرفه ای در این دیواره دشوار وظیفه ای مضاعف را به دوش می کشید.

در حقیقت آنان در حالی که از دیواره گرانیتی مرو صعود میکردند از صعود خود هم فیلمبرداری میکردند و این دستمایه فیلم مستند مرو شد (جیمی چین و الیزابت چای واسرهاولی در کارگردانی فیلم مستند برنده اسکار ۲۰۱۹ فری_سولو با دستانی باز صعود خیره کننده آلکس_هونولد را به تصویر کشاندند چون جیمی_چین دیگر دغدغه ای برای صعود خودش را در ال کاپیتان نداشت)

جیمی_چین می گوید: من همیشه یک کوهنوردم و به ایمنی تیم اهمیت می دهم فقط در زمانی که اطمینان داشته باشم دوربینم را بیرون می آورم.

***

نیم ساعت ابتدایی فیلم مستند مرو درباره تلاش شکست خورده اکسپدیشن ۲۰۰۸ سه کوهنورد را، در این دیواره نمایش می دهد.

سپس فراز و نشیبی که در فاصله اکسپدیشن ۲۰۰۸ و ۲۰۱۱ رخ میدهد را به تصویر می کشد.

در نهایت با زیرکی تماشاگران را به چالش می کشند تا قضاوت کنند که اکسپدیشن های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۱ توسط سه کوهنورد در این دیواره که در بسیاری از بخش هایش با سختی ۴A مواجه بودند : شجاعت است یا دیوانگی ؟ (البته جیمی چین با فیلم هایش در صخره نوردی و کوهنوردی که تخصص ویژه او و همسرش است با این زبان در فیلم های مستندش، تماشاگر را به تفکر در این مقوله می اندازد.)

تلاش سه کوهنورد شباهت بسیاری به تلاش کوهنوردان دیگر در قله ها و مسیرهای غیر ممکن دارد مانند شاهکار بی بدیل یولی_استک در صعود به رخ جنوبی آناپورنا در ساعت یک بامداد! و یا شاهکار سولوی رینهولد_مسنر بدون اکسیژن کمکی از رخ شمالی به اورست که بقول کنراد_آنکر شبیه به فرود بر روی کره ماه بود!

***

فیلم مرو سرانجام اولین صعود موفق بر فراز مرو از مسیر صعود نشده شارک فین را نشان میدهد که با دشواری پس از دو اکسپدیشن طاقت فرسا بدست آمد.

فیلم مرو برنده جایزه مستند تماشاگران در فستیوال سودانس ۲۰۱۵ شد و در عین حال صعود سه آلپنیست بر فراز قله مرو توسط رکوردهای جهانی گینس بعنوان اولین صعود به قله مرو شناخته شد.

***

درباره کوه مرو

کوه مرو فقط یک کوه نیست، یک دیواره است و در چالش برانگیز ترین بخش های آن کوهنوردان فقط قادرند چیزی در حدود ۶۰ تا ۱۰۰متر در یک روز را صعود کنند، بنابراین موفقیت در کوه مرو به پیشرفت های قدم به قدم بستگی دارد.
حال اگر شرایط ناگهان در ارتفاعات بالای کوه رو به وخامت بگذارد و هوا خراب شود، کوهنوردان برای اینکه جانشان را از دست ندهند باید سریعا به پایین باز گردند.

در کوه مرو کوهنوردان با چهره واقعی کوهستان آشنا می شوند چون در این کوهستان بر خلاف اورست و یا قله های دیگر هیمالیا شرپایی وجود ندارد واگر مشکلی بوجود آید انتظار کمک بیهوده است چون کسی در آنجا حضور ندارد.

 

کوه مرو دارای سه قله جنوبی، مرکزی و شمالی است.
قله شارک_فین (که شبیه بال کوسه است) در بخش مرکزی واقع شده است مسیری گرانیتی بسیار تکنیکال صخره نوردی ۱۴۰۰متر کاملا چالش برانگیز است و صعود در بخش هایی از آن با سختی A4 همراه است و این قله در هیمالیای هند، در تلاش های متوالی کوهنوردان صعود نشده باقی مانده بود.

 

***

 

برای صعود به کوه مرو (شارک فین=باله کوسه) کوهنورد باید صعودگر حرفه ای ترکیبی باشد یعنی تسلط حرفه ای به یخنوردی، کوهنوردی و صخره نوردی را توامان باید داشته باشد.

در اکتبر ۲۰۰۸، کنراد_آنکر سرپرست تیم و از آلپنیست های برجسته جهانی بهمراه جیمی_چین و رنان_ازتورک تصمیم به تلاش بر روی قله صعود نشده شارک_فین (مرو) در منطقه ای دور افتاده در هیمالیای_هند گرفتند.

سه کوهنورد در اکسپدیشن ۲۰۰۸ ،یک هفته آذوقه برای صعود بهمراه برداشتند؛ با خراب شدن هوا، ۴روز در یک چادر معلق در طوفان شدید گرفتار شدند.
ازتورک که نسبت به بقیه در تجربه ی کوه های هیمالیا آماتور محسوب می شد تصور می کرد بعد از پایان طوفان به پایین باز می گردند ولی با حیرت دید که آنکر و چین در حال صعود هستند!

سه کوهنورد به صعود خود ادامه دادند و بقدری به قله نزدیک شده بودند که حس می کردند که قله قابل لمس است ولی واقعیت این بود که آنها با قله ۱۰۰متر فاصله داشتند! و غروب خورشید نزدیک می شد و جایی برای چادر زدن نداشتند تا روز بعد قله را صعود کنند بنابراین در این شرایط مجبور به بازگشت شدند چون شرایط کاملا مخاطره آمیزی بود. با حسرت به قله می نگریستند اما چاره ای جز بازگشت برایشان متصور نبود.

وقتی که کوهنوردان در تلاش خود شکست خوردند و فرود آمدند دیگر تمایلی به بازگشت دوباره برای صعودکوه مرو در ذهنشان نبود.

 

***

 

جیمی_چین در فیلم مرو از تلاش گروهی از کوهنوردان که برای صعود مرو اقدام کرده بودند صحبت میکند و آنکر هم می گوید مشخصات و مختصات صعود را خواستند و ما به آنها دادیم: (چرا که نه؟) در هرحال سه کوهنورد که دیگر قصد بازگشت به آن کوه را نداشتند!

یاران شکست خورده در تلاش اکسپدیشن ۲۰۰۸ در کوه مرو متوجه شدند که تلاش کوهنوردان دیگر هم بر روی کوه مرو با شکست همراه شده است و در این مرحله بار دیگر نیروی خفته آنان برای تلاشی دوباره بیدار شد …

 

***

 

فیلم در بازگویی خصلت های آدمی کاملا استادانه عمل می کند:

اول بودن
چیزی جذاب و استثنایی در “اول بودن” انسان را به ریسک وا می دارد، شور و هیجانی در “دوم بودن” وجود ندارد که شخص دست به ریسک بالا بزند و فیلم مستند “مرو” در این مشخصه انسانی که چگونه سه کوهنورد خطرات بالایی را به جان می خرند که “اولین” باشند را با استادی تمام برای تماشاگر برجسته می کند.

در حقیقت نمی توان منکر شد که این خصیصه در ژنوم آدمی نهفته است.

 

کنراد_۱آنکر کوهنورد مشهور آمریکایی در سال ۱۹۹۹ جسد جرج_مالوری افسانه ای را در پای کوه اورست یافت.

سه جمله ماندگار از مالوری همواره در اذهان باقی است. بعد از پایان یک سخنرانی، خبرنگاری که سختی های صعود به اورست را می دانست از مالوری پرسید: چرا به آنجا (اورست) می روید؟
مالوری در پاسخ گفت :چون اون اونجاست!

این سه جمله ای که مالوری بیان کرد(چون اون اونجاست) همواره ذهن بشررا از ابتدایی که خود را شناخت اشغال کرده است و بهمین دلیل همواره بدنبال ناشناخته هاست .

 

ناشناخته ها رمز خروج انسان از غارها و قدم گذاشتن به دشت ها و مهاجرت گسترده انسانها از قاره آفریقا به قاره های دیگر و سرزمین های ناشناخته بود.

 

ارنست شاکلتون اولین اکسپدیشن به قطب جنوب را بدنبال ناشناخته های سرزمین یخ سرپرستی کرد و مصایب زیادی را در این مسیر کشید ،انسان برای رفتن به نقاط ناشناخته در کوهها ،اقیانوس ها و کهکشان در تلاشی دائمی است.
کوه مرو هم یکی از ناشناخته هایی بود که کوهنوردان بزرگی را به چالش کشید و مایک مربی کنراد_آنکر رویای صعود قله مرو را در ذهن خود می پروراند و این رویا را به آنکر انتقال داد.

 

***

 

آزمون اکسپدیشن ۲۰۰۸ اگرچه شکست خورد اما سه کوهنورد را بهم نزدیک کرد.

جیمی_چین و رنان_ازتورک باهم فعالیتی را آغاز کردند و رنان در حادثه ای وحشتناک صدمات شدیدی دید به گونه ای که در سقوطش در برف های شیب دار هنگام فرود با اسکی، جمجمه و ستون فقراتش دچار آسیب شدیدی شد که پزشکان معتقد بودند که دیگر هیچگاه نمی تواند بر روی پاهای خود بایستد.

 

***

 

تصمیمی بی پروا

گروه در ۲۰۱۱تصمیم به تلاش دوباره بروی کوه مرو گرفتند با وجودیکه برای رنان کار دشواری در پیش بود و خونرسانی به نیمی از مغزش کامل صورت نمی گرفت ولی عشق پیوستن به تیم او را به تمرینات مداوم کشاند تا خود را از نظر جسمی و ذهنی آماده کند! او ۵ماه بعد از آسیب های شدید، به تیم ملحق شد. کنراد_آنکر بعنوان سرپرست تیم با وجود مخالفت هایی که برای حضور رنان_ازتورک در اکسپدیشن ۲۰۱۱ بعلت مشکل جدی جسمی رنان وجود داشت درنهایت موافقت کرد که او نیز در تیم حضور یابد. اگرچه این تصمیم با عقل سلیم همخوانی نداشت و یک بی پروایی تمام عیار بود اما او این مسئولیت خطیر را پذیرفت و حتی رنان در در طول اکسپدیشن دوم در ارتفاعات بالای مرو دچار سکته خفیفی شد که شانس با او و تیم همراه بود که توانست بار دیگر به صعودش ادامه دهد. در اکسپدیشن دوم (۲۰۱۱) سه کوهنورد از دیواره گرانیتی به آرامی صعود میکردند و سرانجام بعد از روزها تلاش بر روی دیواره مرو، آنها به شیب House of Cards ( خانه پوشالی) رسیدند که قطعات عظیم گرانیتی به وزن تقریبی ۴۵۰۰کیلو بر روی هم قرار داشتند که اگر بر اثر بی احتیاطی بهم میریخت شرایط وحشتناکی پیش می آمد اما آنها توانستند از این مسیر دشوار عبور کنند. سرانجام در روز یازدهم به تیغه ۶۱۰۰ متر رسیدند (جایی که در اکسپدیشن ۲۰۰۸ به آن دست یافته بودند). در این ارتفاع کنراد_آنکر سرپرست تیم، جیمی_چین همنورد دیرینه اش در ارتفاعات بالا را به پیشتازی برای صعود به قله انتخاب کرد.

لحظاتی بعد سه کوهنورد پرتلاش پادشاه قله مرو شدند. کنراد_آنکر صعودش را به مایک مربی درگذشته اش تقدیم کرد و جیمی چین و کنراد آنکر هم بعد از ۱۰سال صعود در کنار هم در دیواره های بلند شاد بودند که به یک “غیر ممکن”دیگر دست یافته بودند و همه اعضای تیم در تحقق رویای خود و کنراد_آنکر نقش مهمی ایفاء کردند.

 

لینک دانلود مستند Meru 2015 

لینک دانلود دوبله فارسی مستند Meru 2015

تهیه و تدوین: محمد اسماعیلی
۱۳۹۸/۰۵/۱۸