آموزش اصول اولیه گزارش برنامه‌نویسی
مقدمه:
از آنجایی که ورزش کوهنوردی ورزشی غیررقابتی و بدون مسابقه است، ثبت فعالیت‌های آن تنها با ارائه یک گزارش برنامه صحیح و علمی امکان‌پذیر هست.
شاید یکی از علل اینکه اکثر کوهنوردان افرادی اجتماعی، دست به قلم، عکاس و اهل بحث و گفتگو هستند، همین امر باشد.
یکی از مشخصات بارز یک کوهنورد خوب این است که بتواند گزارش برنامه اجرایی خود را به صورت شفاهی برای حضار و یا به صورت یک نوشته یا فیلم برای هر رسانه‌ای به تصویر درآورد.
درصورت عدم تهیه گزارش خوب از یک برنامه و همچنین عدم به ثبت رساندن و آرشیو آن، مطمئناً یاد و خاطره آن با تمام نکات جالب و مهم آموزشی، بعد از مدتی از میان خواهد رفت.
باشگاه کوهنوردی اسپیلت از بدو تأسیس (1385) بر ارائه گزارش برنامه از طرف اعضای خود تأکید و اصرار فراوان داشته، بدین منظور نوشتار زیر جهت آگاهی و آموزش اولیه اعضاء به ویژه اعضای موقت باشگاه تنظیم و ارائه شده است:
بخش اول: تعریف :
نوشتن و تدوین یک گزارش برنامه کوهنوردی به همراه تهیه عکس، فیلم، نقشه و مشخصات جغرافیایی آن را گزارش برنامه کوهنوردی می‌نامند.
بخش دوم: هدف :
هدف از تهیه گزارش برنامه کوهنوردی عبارت است از:
1- ثبت در بایگانی (شخصی، باشگاهی، هیئت، فدراسیون و دیگر سازمان‌های ورزشی و کوهنوردی)
2- ارائه در سایت، وبلاگ و دیگر فضاهای مجازی
3- ارائه در یک جلسه یا مجمع عمومی
بخش سوم: سازوکارهای یک گزارش برنامه (ارکان):
قسمت اول: قبل از اجرای برنامه اطلاعات زیر را جمع‌آوری کنید:
1- اطلاعات جغرافیایی محل کوه مورد نظر (با نقشه) ـ کشور، شهر، روستا
2- تعیین فاصله با شهر مبدأ ( محل حرکت تیم)
3- تعیین مختصات جغرافیایی
4- تعیین مدت برنامه (چند ماه، روز یا ساعت)
5- تعیین مکان‌های دیدنی و فرهنگی برنامه
6- تعیین اسامی نفرات تیم با مسئولیت‌ها (سرپرست، عکاس، فیلمبردار، راهنما، گزارش برنامه‌نویس، عقب‌دار، مسئول فنی، مسئول تدارکات و اسامی مهمانان برنامه)
7- تهیه لیست لوازم فنی و تدارکاتی (دارویی، غذا، لوازم کمپینگ و غیره)
8- تهیه آمار و تاریخچه صعودهای قبلی
قسمت دوم: در حین اجرای برنامه به نکات زیر توجه فرمایید:
1- جهت حرکت از مبدأ به طرف شمال، غرب، شرق یا جنوب
2- نام مکان‌های عبوری مانند: گوسفندسرا، دره، یال، گردنه، پناهگاه و غیره
3- ساعت حرکت‌ها، توقف‌ها و استراحت‌ها
4- وضعیت آب در منطقه
5- شیب مسیر
6- وضعیت هوای منطقه
7- نوع پوشش گیاهی
8- نوع پوشش جانوری
9- نوع مسیر (یال، صخره، دره، یخچالی و غیره)
10- نکات فنی درصورت استفاده از طناب و غیره
11- نوع پوشاک و لوازم مورد نیاز مانند چادر و غیره
12- نحوه عکاسی، فیلم‌برداری و یا گزارش‌نویسی برنامه
13- کار با GPS یا نقشه یا قطب‌نما
14- آمادگی جسمی اعضا در هنگام صعود
15- راهنما یا بلد مسیر (درصورت نیاز)
16- ثبت ساعت دقیق رسیدن به قله
17- دلیل صعود نشدن قله (در صورت احتمال)
18- توجه به مسیر بازگشت (فرود از قله) درصورت متفاوت بودن با صعود
19- یادداشت ساعت‌های حرکت از اول برنامه تا انتها
20- نوع آنتن‌دهی موبایل
21- وجه تسمیه نام قله
22- نکات زیست‌محیطی
23- ارتفاع دقیق قله و مبدأ صعود
24- طول مسیر از مبدأ تا قله (به کیلومتر)
25- اشاره صادقانه به سختی‌ها و حوادث و مسائل پیش‌بینی نشده در صعود
قسمت سوم: بعد از اجرای برنامه به موارد زیر بپردازید:
1- نوشتن پیش‌نویس شرح برنامه با تاریخ دقیق اجرا و روزشمار آن
2- پاکنویس و تایپ آن
3- دریافت عکس و فیلم و درصورت تمایل به بهینه شدن گزارش، ساختن پاورپوینت یا اسلایدشو یا فیلم کوتاه
4- تهیه نقشه و مسیر صعود شده
5- ارائه گزارش کتبی جهت آرشیو باشگاه
6- ارائه گزارش شفاهی برنامه در اولین جلسه هفتگی با هماهنگی قبلی
بخش چهارم: انواع گزارش برنامه:
1- گزارش کتبی:
(در این نوع گزارش برنامه، فرد گزارش‌برنامه‌نویس می‌تواند حضور مستقیم نداشته باشد.) ارائه نوشتاری آن باید تایپ شده، با رعایت دستور زبان فارسی به همراه ارائه نقشه، عکس‌ها و فیلم‌های برنامه باشد.
تا حدامکان می‌توان در یک CD یا DVD این گزارش را ارائه کرد.
2- گزارش شفاهی:
در این نوع گزارش، فرد گزارش‌دهنده باید با گفتاری رسا و با اعتماد به نفس و آمادگی کامل به ارائه گزارش در یک مجمع یا یک جلسه عمومی بپردازد.
قطعاً این گزارش باید به همراه ارائه عکس و فیلم بوده و هماهنگی‌های قبلی آن انجام گرفته باشد.
3- گزارش تصویری:
همانطور که از نام آن پیداست، این نوع گزارش به صورت یک فیلم با توضیحات و یا با نوشتاری که روی آن گذاشته می‌شود، تهیه می‌گردد.
این نوع گزارش می‌تواند از یکی از رسانه‌های تصویری نیز پخش شود.
بخش پنجم:
نحوه ارائه گزارش برنامه در باشگاه کوهنوردی و سنگنوردی اسپیلت:
1- تهیه خلاصه (نوشتاری) گزارش جهت درج در سایت باشگاه به علاوه انتخاب چند عکس برگزیده (در اولین روز کاری هفته)
2- تهیه گزارش دست‌نویس دقیق و تایپ شده و تهیه CD عکس‌ها و فیلم‌ها و نقشه جهت بایگانی و ارائه در باشگاه (به طوری که در بخش سوم به تفسیر توضیح داده شد)
3- ارائه شفاهی گزارش در اولین جلسه هفتگی با پخش عکس‌ها و فیلم‌ها که قبلاً به شکل CD یا ویدئوکلیپ و یا پاورپوینت تهیه شده است.
در این قسمت همنوردان باید توجه کنند از توضیحات اضافی پرهیز کرده، طوری گزارش دهند که ضمن بازگویی تمام نکات مهم، فنی و کلیدی برای مخاطبان عام این ورزش نیز جذاب و شنیدنی باشد و تا حد امکان سعی کنند:
الف) قبل از گزارش اصلی با تهیه نقشه‌ای، ابتدا به موقعیت جغرافیایی برنامه اشاره کرده، سپس به بحث کوه‌شناسی پرداخته و درصورت امکان کوه‌های مهم و مجاور آن را نیز معرفی نمایند.
ب ) شرح گزارش برنامه را با پرهیز از نکات اضافه با پخش عکس مربوطه، در چند قسمت توضیح دهند. (مثلاً توضیحات قسمت دوم برنامه: فاصله محل صبحانه تا محل استراحت اول با پخش یک عکس برگزیده)
پ ) بعد از گزارش به پخش فیلم یا عکس‌های برگزیده بپردازند. (برای این کار حتماً قبل از برنامه هماهنگی‌های لازم را به عمل آورند)
ت ) در پایان پاسخگوی پرسش‌های احتمالی باشند.
(لطفاً به مدت زمان ارائه گزارش توجه داشته و آن را مدیریت نمایید./ موفق باشید.)
نگارنده : ذبیح‌ا… حمیدی(اردیبهشت 1391)
بازنشر – آبان 1396
