تغییرات اقلیمی و اثرات آن در ورزش کوهنوردی

«یادداشتی از ذبیح اله حمیدی»

در اخبار می‌خوانیم به دلیل گرم شدن ۲ درجه ای کره زمین و ذوب شدن یخ های قطبی و بالا آمدن سطح آب ها و همچنین به خاطر تغییرات ایجاد شده در جو هوا (اتمسفر) و مقدار گازهای گلخانه ای در جهان ، اقلیم های گوناگون این کره خاکی دچار مشکلاتی اساسی شده اند که به آن ها تغییرات اقلیمی می گویند.

باید توجه کنیم تغییرات اقلیمی صرفا به گرمی و سردی هوا اطلاق نمی‌شود، بلکه مستقیما به اقلیم های گوناگون کره زمین ربط دارد.

مشکلات اقلیم های کره زمین کدامند؟

۱- مسائل مربوط به فصل های چهارگانه و نظم آنها
۲- مسائل مربوط به دریاها، جنگل ها، کوهستان ها، کویرها و بیابان ها
۳- مسائل مربوط به تغییرات آب و هوا های گوناگون
۴- مسائل مربوط به جو کره زمین(اتمسفر)
۵- مسائل مربوط به میزان سرما و گرما در کره زمین
۶- مسائل مربوط به میزان ریزش باران و برف و سطح آب دریاها
۷- مسائل مربوط به ذخیره آب های آشامیدنی و زیرزمینی
۸- مسائل مربوط به گونه های گیاهی و جانوری
۹- مسائل مربوط به آلودگی هوا و میزان دی اکسید کربن
۱۰- مسائل مربوط به فقیرتر شدن مردم به ویژه در جهان سوم در راه مبارزه با این معضل جهانی

رئوس اصلی بلاهای ایجاد شده در جهان بر اثر تغییرات اقلیمی عبارتند از :
طوفان، سیل، خشک‌سالی، گرما، سرما، آتش سوزی جنگل ها، سونامی، کم آبی، آلودگی هوا، گرد و خاک، فقر و گرسنگی، مهاجرت، و …

با نگاهی به مقالات علمی منتشر شده در این خصوص در می‌یابیم که کشور عزیزمان ایران یکی از مستعدترین کشورها در راه آسیب دیدن جدی و غیر قابل برگشت در برابر خطرات مخرب تغییرات اقلیمی در جهان است‌.

کشور ما دارای اقلیم های گوناگون است؛
*نیمی از آن کوهستانی و نیمی دیگر بیابانی و کویری هست.
*دو دریای بزرگ در جنوب و شمال دارد.
*رودخانه، دریاچه، تالاب و انواع آب و هواهای گوناگون را داراست.
*گونه های گیاهی و جانوری کشور ما بسیار متنوع و در جهان کم نظیر می باشد.
*بسیاری از متخصصان محیط زیست کشور ایران را به دلیل اقلیم های گوناگون به یک قاره تشبیه می‌کنند.

متأسفانه در چند سال اخیر به دلیل کم توجهی از سوی مسئولین کشور و عدم مدیریت های علمی، اثرات مخرب تغییرات اقلیمی در ایران در تمام حوزه ها بسیار مشهود و آشکار است.
آلودگی هوا در بیشتر شهرهای بزرگ، خشک‌سالی های ممتد، بارش های اندک، کم شدن آب های زیرزمینی، خشک شدن چشمه ها و رودخانه ها، به خطر افتادن انواع گونه های گیاهی و جانوری، گرد و خاک، فقر اقتصادی و مهاجرت به شهرهای بزرگ را می‌توان از نمونه های مهم این معضل در کشورمان قلمداد کرد.

کشور ما کشوری در حال توسعه است که متأسفانه (با وجود ثروت های طبیعی) به دلیل مشکلات ناشی از انقلاب، جنگ، اختلافات سیاسی، معضلات اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی هنوز نتوانسته این راه دشوار را به پایان رسانده و وارد دوره جدیدی از ترقی و پیشرفت گردد.
ما همچنان در قعر جدول کشورهای در حال توسعه و اصطلاحاَ جهان سومی هستیم و از این رو نمی‌توانیم با پدیده جهانی تغییرات اقلیمی به شکل علمی و اصولی برخورد کنیم، زیرا که تهیه اولویت های اولیه زندگی چون غذا و مسکن و شغل و آزادی های اجتماعی همچنان در راس خواسته ها و کشمکش‌های بین دولت و ملت است‌.

در حوزه ورزش نیز پدیده تغییرات اقلیمی اثرات مخرب خود را وارد کرده است، به ویژه در ورزش هایی که در طبیعت انجام می شود همچون کوهنوردی و اسکی .

به عقیده نگارنده به دلایل زیر در چند سال اخیر نسبت به سال‌های گذشته ورزش کوهنوردی در ایران تحت تاثیر تغییرات اقلیمی بوده است؛
♦ایجاد طوفان های سهمگین فصلی
♦بارش اندک برف و آب شدن سریع آن ها در زمستان
♦کم‌شدن آب رودخانه ها و چشمه ها
♦گرم و سرد شدن ناگهانی هوا
♦خطر بیشتر رانش کوه، بهمن و سیل
♦بارش های ناگهانی

در سال ۲۰۱۵ میلادی کنوانسیونی با نام پیمان پاریس از سوی سازمان ملل متحد در بین ۱۹۵ کشور جهان برگزار و امضا شد که در آن تصریح شده است تمام کشورهای عضو این توافق نامه که ایران نیز آن را امضا کرده است ، هر چه زودتر تولید گازهای گلخانه ای خود را به حداقل برسانند و امور مالی و اجتماعی و سازگاری آن را با توجه به اقلیم های متفاوت کشور های خود مدیریت نمایند.
امید است هر چه زودتر همه کشورهای جهان با این معضل جهانی به طور یکدست و متحد عمل نمایند.

با احترام:
مؤسس و مدیر مسئول باشگاه کوهنوردی و سنگنوردی اسپیلت
عضو انجمن کوهنوردان ایران
عضو هیئت امنای خانه کوهنوردان تهران
عضو کارگروه مدیران باشگاه های کوهنوردی و پیشکسوتان استان تهران
اردیبهشت ۱۴۰۱